fabryka włókiennicza

Znaczenie miast fabrycznych w dawnej Polsce

Burzliwe dzieje naszego kraju co i rusz przyczyniały się do nieciekawej sytuacji gospodarczej. Częste zmiany granic, wewnętrzne konflikty i ogólna bieda nie sprzyjały stabilizacji materialnej rodaków, toteż przez tysiąclecia uchodziliśmy za państwo mało zasobne, ukierunkowane głównie na rolnictwo. Przełomem okazała się rewolucja przemysłowa, która swój początek miała w XVIII wieku i z przerwami trwała aż do XX wieku. Okres ten przyniósł wiele korzyści ziemiom polskim.

Łódź jako sztandarowy przykład miejskiego rozwoju

Obecna stolica województwa łódzkiego od zawsze słynęła z produkcji tkanin, jednak ilość wytwarzanych materiałów była stosunkowo niewielka, dlatego nie przynosiła takich zysków, jakich życzyliby sobie włodarze. 

Zmiana nastąpiła na początku XIX wieku. Ojcem sukcesu, który osiągnęła wtedy Łódź, był niejaki Rajmund Rembieliński. Zadecydował, że powstanie tu główny ośrodek przemysłu włókienniczego, który w dłuższej perspektywie ma konkurować z osławionym wtedy Manchesterem. Zachęcano doświadczonych tkaczy do przybycia w te rejony, a atrakcyjne stawki za dzierżawę gruntów przyczyniły się do powstawania fabryk i tkalni. Łódź z podrzędnej mieściny w ciągu kilkudziesięciu lat zamieniła się w prężną aglomerację. Liczba ludności przed II wojną światową wynosiła ponad 600 tys., co było imponującym wynikiem. 

Przyrost liczby mieszkańców to jeden z pozytywnych skutków ubocznych, które zostały po boomie gospodarczym. Włókiennictwo napędziło inne dziedziny, dzięki czemu Łódź była pionierem nie tylko w opracowywaniu, ale i we wdrażaniu nowych technologii. By obsłużyć skomplikowane maszyny, potrzeba było wykwalifikowanych pracowników, więc coraz więcej inwestowano w edukację.

Miasto rozrastało się. Wokół kolejnych budynków tworzono infrastrukturę i – co warto podkreślić – nie robiono tego bezmyślnie. Dzięki przemyślanym budowom przemieszczanie się po dzielnicach było płynne i szybkie.

Sprawnie przeprowadzona rewolucja przemysłowa w Łodzi przynosi owoce do dziś. Obecnie ta piękna metropolia jest siedzibą wielu renomowanych firm, a urbanistyczna harmonia okraszona zachwycającymi muralami przyciąga turystów. Łódź jest także ważnym ośrodkiem kulturowym i uniwersyteckim. Tamtejsze uczelnie kształcą artystów, o których mówi później cały świat.

W pogoni za łódzkim sukcesem

Inne polskie miasta chciały poczuć smak łódzkiego sukcesu. Niektórym się to udało, ale nie na taką skalę. Na produkcję tkanin zdecydowano się też w analogicznym okresie w Białymstoku, Legnicy i Bielsku-Białej. Miejscowości te podniosły swoją rangę, ale nadal dużo im brakowało, by osiągnąć łódzki status.   

Śląsk z racji bogatych zasobów węgla postawił na hutnictwo. Początki były trudne, bo region ten był dotknięty geopolitycznymi niepokojami, ale wspólnymi siłami doprowadzono do satysfakcjonującego rozwoju tamtych terenów. Również dziś dostrzegamy skutki owych działań, gdyż Śląsk jest regionem świetnie zurbanizowanym i skomunikowanym, a większość kopalń i zakładów powstałych w przeszłości działa do dziś. 

Poznań, Kraków, Warszawa czy Gdańsk także zyskały na rewolucji przemysłowej. Umocniły swoją pozycję i rozkwitły. Jednak największym beneficjentem pozostała Łódź. Uchodzi ona za sztandarowy przykład modelowo przeprowadzonych inwestycji.

Author: Le Corbusier